Dotyczy to zwłaszcza specyficznych dla Irlandii tzw. ksiąg pokutnych. Nie znamy ani ich autorów, ani dokładnej chronologii. Na pewno do najstarszych należą teksty przypisywane właśnie św. Patrykowi. Pierwszy z nich znany pod nazwą: Synodus S. Patrici in Hibernia - jest datowany na rok 456. Oto jego tekst:
Synod św. Patryka w Irlandii - 456
Zaczyna się synod biskupów, to jest Patryka, Auksiliusza i Iserninusa.
Dzięki składamy Bogu Ojcu i Synowi i Duchowi Świętemu. Pozdrowienia dla prezbiterów, diakonów i całego duchowieństwa od Patryka, Auksiliusza i Iserninusa biskupów.
Wystarczy, jeśli będziemy upominać niedbałych, a nie obwiniać, jak mówi Salomon, lepiej jest ganić, niż się gniewać. Przykłady naszej definicji zostały zapisane poniżej, i tak się zaczynają:
1. O kweście na rzecz niewolnika
Gdyby ktoś wśród ludu zbierał pieniądze na [wykup] niewolników, samowolnie, bez pozwolenia, zasłużył na ekskomunikę.
2. O lektorach
Wreszcie niech nauczą się lektorzy (...), każdy niech śpiewa w swoim kościele.
3. O duchownym bez stałego miejsca
Nie powinno być wśród ludu duchownego bez stałego stanowiska.
4. O zbiórkach [pieniędzy]
Gdyby ktoś otrzymał pozwolenie i zbierałby ofiary, niech nie wymaga więcej, niż to konieczne.
5. O tym samym
Gdyby zostało coś nadto z tej zbiórki, należy położyć to na ołtarzu biskupa, aby rozdano to innym potrzebującym.
6. O duchownym bez tuniki, bez tonsury rzymskiej i z żoną chodzącą bezzasłoniętej głowy.
Gdyby jakiś duchowny od ostiariusza do kapłana był widziany bez sukni i nie okrywał wstydu brzucha i nagości oraz, gdyby zgodnie z rzymskim zwyczajem jego włosy nie były obcięte, a jego żona chodziłaby z niezasłoniętą głową, to wgardzą nim świeccy i oddzieli się go od Kościoła.
7. O duchownym nie chodzącym na jutrznię i nieszpory.
Gdyby jakiś duchowny z powodu lekceważenia nie przyszedł na modlitwy rano lub wieczorem, ma być traktowany jak obcy, chyba że był związany jarzmem obowiązków.
8. O duchownym poświadczającym poganinowi
Duchowny, gdyby poświadczył poganinowi jakąkolwiek sumę i gdyby się zdarzyło (co nie dziwi) że przez chciwość tego poganina duchowny by stracił, to ten duchowny powinien oddać dług ze swojego majątku; a gdyby przeciw niemu wyciągnął broń, zasłuży na usunięcie z Kościoła.
9. Aby mnich i dziewica nie przebywali razem
Mnich i dziewica, mnich stąd, a dziewica skądinąd, niech nie przebywają w jednym zajeździe, ani niech nie podróżują jednym wozem od wsi do wsi, ani niech nieustannie nie rozmawiają ze sobą.
10. O zaniedbującym śpiew psalmów i o zapuszczaniu włosów
Gdyby ktoś okazał się dobry w śpiewaniu psalmów, a potem przestał i zapuścił włosy, powinien zostać wykluczony z Kościoła, aż powróci do poprzedniego stanu.
11. O przyjmującym duchownego ekskomunikowanego
Gdyby jakiś duchowny został przez kogoś ekskomunikowany, a inny by go przyjął, obydwaj podlegają takiej samej pokucie.
12. Aby nie przyjmowano jałmużny od ekskomunikowanego
Gdyby jakiś chrześcijanin został ekskomunikowany, nie należy przyjmować jego jałmużny.
13. Aby nie przyjmowano jałmużny w Kościele od pogan
Nie wolno w kościele przyjmować jałmużny od pogan.
14. O chrześcijaninie zabójcy, cudzołóżniku i zaciągającym rady u wróżbity
Gdyby chrześcijanin zabił, albo dopuścił się cudzołóstwa, albo jak poganin zasięgał rady wróżbity, za poszczególne zbrodnie odprawi rok pokuty, po wypełnieniu rocznej pokuty, gdy przyjdzie ze świadkami, może być uwolniony przez kapłana.
15. O chrześcijaninie złodzieju
A gdyby ktoś coś ukradł, to pół roku. Niech pokutuje dwadzieścia dni o chlebie i, jeśli może, niech zwróci co ukradł; tak może wrócić do kościoła.
16. O chrześcijaninie wierzącym w czarownicę w lustrze
Chrześcijanin, który wierzyłby, że w lustrze pokazuje się czarownica, nazywana "strzygą", podlega anatemie, a także ten, kto wziąłby na swoje sumienie rozgłaszanie takich pogłosek, nie powinien zostać przyjęty do kościoła,nim nie odwoła tego oraz starannie odbędzie pokutę.
17. O dziewicy poświęconej Bogu, a później zamęźnej
Dziewica, która ślubowałaby Bogu, że pozostanie czysta, a później poślubiłaby cielesnego oblubieńca, powinna być odsunięta od komunii, dopóki się nie nawróci. Gdy się nawróci i odesle cudzołóżnika, niech czyni pokutę, a potem niech nie mieszkają w jednym domu ani w jednej miejscowości.
18. Aby ekskomunikowany nie wchodził do kościoła przed pokutą
Gdy ktoś został pozbawiony komunii, to nawet w noc paschalną nie może wchodzić do kościoła, dopóki nie przyjmie pokuty.
19. O kobiecie zamężnej poślubiającej cudzołóżnika
Chrześcijanka, która w szlachetnym małżeństwie przyjęła męża, a potem odeszła od niego i połączyła się z cudzołóżnikiem, powinna zostać odłączona od komunii.
20. O niepłaceniu długów
Chrześcijanin, który oszukiwałby nie płacą swoich długów, zwyczajem pogan, podlega wykluczeniu z komunii, dopoki nie odda długu.
21. O chrześcijaninie odwołującym się do sądu poza kościołem
Chrześcijanin, któremu ktoś wyrządził jakąś krzywdę, a ten pozwał go do sądu, a nie do kościoła, aby tam zbadać sprawę, będzie jak obcy.
22. O ojcu zgadzającym się z zaręczoną córką w sprawie niedozwolonej miłości
Gdyby ktoś obiecał komuś córkę za żonę, ona jednak kochałaby kogoś innego i [ojciec] zgodziłby się z córką, a wcześniej przyjął już za nią zapłatę, obydwoje zostaną usunięci z Kościoła.
23. Aby prezbiter nie składał ofiary w kościele niekonsekrowanym
Gdyby jakiś prezbiter budował kościół, niech nie składa ofiary, zanim nie przyprowadzi swojego biskupa, aby go konsekrował, ponieważ tak wypada.
24. O przybyszu wśród ludu
Gdyby do parafii przybył jakiś [duchowny], to nie może chrzcić, składać ofiar, ani konsekrować, ani budować kościoła, dopóki nie otrzyma pozwolenia od biskupa. Kto spodziewałby się pozwolenia od krewnych, niech będzie jak obcy.
25. O darach ludzi pobożnych dla biskupa przebywającego w kościele
Gdyby pobożni ludzie złożyli jakieś dary w dniach, w których biskup mieszka w poszczególnych kościołach, jako dary pontyfikalne, zgodnie ze starożytnym zwyczajem, będą one należały do biskupa, bądź na jego potrzeby własne, bądź do rozdzielenia pomiędzy ubogimi, tak jak biskup ustali.
26. O tym samym
Gdyby jakiś duchowny był temu przeciwny i próbował zabrać dary, to jako chciwy brudnego zysku, powinien zostać wykluczony z Kościoła.
27. O nowoprzybyłym do biskupa duchownym
Nowo przybyły duchowny do wspólnoty biskupa nie może chrzcić ani składać ofiary, ani czynić nic innego; kto by się temu nie podporządkował, podlega wykluczeniu z komunii.
28. O duchownym ekskomunikowanym
Gdyby któryś z duchownych został odsunięty od komunii, powinien modlić się sam, a nie wdomu z braćmi, nie wolno mu składać ofiary ani konsekrować, dopóki się nie poprawi; kto się temu nie podporządkuje, poniesie podwójną karę.
29. O bracie mającym przyjąć chrzest
Gdyby któryś z braci chciał przyjąć łaskę Boga, nie może być ochrzczony wcześniej, niż po czterdziestu dniach postu.
30. Aby biskup nie udzielał święceń w obcej diecezji
Jakikolwiek biskup, który przyjedzie do cudzej diecezji, niech nie waży się udzielać święceń, chyba że otrzyma pozwolenie od tego, kto ma tam władzę. W dzień Pański może składać ofiarę tylko, jeśli zostanie przyjęty i winien się tym zadowolić.
31. O duchownym zlecającym zabójstwo duchownego
Gdyby jeden z dwóch sprzeczających się duchownych wynajął wroga, aby zabił tego drugiego, to słusznie jest nazwany zabójcą; takiego duchownego wszyscy ludzie prawi uznają za obcego.
32. O duchownym chcącym wykupić jeńca
Gdyby jakiś duchowny chciał pomóc jeńcowi, niech przyjdzie mu z pomocą ze swoich pieniędzy; gdyby chciał mu pomóc wykradając go, to wielu duchownych zostałoby oczernionych z powodu jednego rabusia. Ten, kto tak by uczynił, winien być ekskomunikowany.
33. O duchownym z Brytanii przybyłym do Irlandii bez listu [polecającego]
Duchowny, ktory przybywa do nas z Brytanii bez listu [polecającego] nawet gdyby mieszkał wśród ludu, nie wolno mu wykonywać posługi.
34. O diakonie przechodzacym do innej diecezji bez pism [polecających]
Podobnie diakon, który bez rady swojego opata przybył bez pism do innej parafii, nie powinien posługiwać nawet przy stole, a winien zostać ukarany pokutą przez swego prezbitera, którego zlekceważył.
Także mnich, który włóczy się bez zgody opata powinien zostać ukarany.
Katedra św. Patryka w Armagh
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz